Voortdurend schrapen en schrappen
Petra leeft van 25 euro per week
Petra ontvangt ons in de ruimte waar ze vrijwilligerswerk doet voor de participatieraad. Ze komt hier geregeld, mits haar gezondheid dit toelaat. Petra leeft ruim 20 jaar van een bijstandsuitkering. Door haar fysieke handicaps heeft ze veel gezondheidsproblemen en kan en mag als gevolg hiervan niet werken.
Petra zit in een scootmobiel. Dit vervoermiddel maakt het haar mogelijk om buiten te komen en actief te zijn. Zonder dit apparaat zou ze nog een stuk beperkter zijn. Ze prijst dan ook het gebruik van de scootmobiel, al levert het apparaat in de praktijk nogal wat problemen op. Zo is het bedieningspaneel niet waterdicht en is de remweg te lang, waardoor er levensgevaarlijke situaties kunnen ontstaan.
Vervoerskosten Voor Petra is het moeilijk met het weinige geld dat ze ontvangt rond te komen. Vooral vervoerskosten vormen een onzekere kostenpost, die het moeilijk maakt om uitgaven goed te plannen.
"Ik kan niet ver op stap. De vergoeding van vervoerskosten in de WMO is gehalveerd, en een ritje naar de kerk een paar kilometer verderop legt een behoorlijk beslag op mijn ver-voersbudget. Daarom rijd ik de tweede helft van de maand regelmatig zwart. Ik weet dat ik dat niet zou moeten doen. Ik weet ook dat ik daardoor bijdraag aan steeds hogere vervoersprijzen. Bovendien reis je met angst in je lijf vanwege controles. Maar ik heb weinig keus."
Schuld aflossen
Daarnaast moet ze een schuld aflossen als gevolg van beslaglegging op haar uitkering. Dat komt doordat ze is vergeten de rioolheffing te betalen en is vergeten om kwijtschelding te vragen; allemaal als gevolg van haar ziekten.
"Door mijn whiplash vergeet ik veel. Zo ben ik vergeten om kwijtschelding aan te vragen voor de aanslag rioolreinigingsrecht. Je legt het formulier even opzij, het zijn nare dingen, en dan vergeet je het. Ik was vervolgens te laat met de aanvraag voor kwijtschelding. Daarvoor werd het onherroepelijk en werd er beslag gelegd op mijn uitkering. De oorspronkelijke som van 200 euro werd 900 euro en die los ik nu af met 90 euro per maand. Ik zou eigenlijk bezwaar moeten maken, maar op een gegeven moment ontbreekt je de energie. Zij zeggen: 'Dan moet je maar op tijd aanvragen en anders moet je maar op de blaren zitten.' Dat doe ik dan nu ook... Nou ja het bekende verhaal, schipperen en proberen..."
Vacatiegeld
Daarnaast heeft de gemeente haar jaarlijkse vacatiegeld (1400 euro) dat ze ontvangt voor haar werk bij de participatieraad in een maand voor de helft verrekend met haar uitkering, waardoor er in december slechts 111 euro op rekening werd gestort. De gemeente beoordeelt dit bedrag als vrijwilligersvergoeding. En aan de hoogte van een vrijwilligersvergoeding wordt voor bijstandsgerechtigden een maximum gesteld. Daar zit ze boven. Maar: vacatiegeld is niet hetzelfde als een vrijwilligersvergoeding. En de regel die de gemeente hanteert gaat niet op voor haar situatie. Ze heeft dan ook bezwaar aangetekend tegen het intrekken van het bedrag. Ze wacht nog op uitsluitsel.
Voeding
Door de afbetaling van de schulden (90 euro) en het wegvallen van de helft van het vacatie-geld leeft Petra nu van 25 euro per week. Van dat bedrag lukt het haar eigenlijk alleen maar om te eten.
"Ik heb vanwege mijn ziekte speciale gezonde voeding nodig. Dat is een ontzettend geschipper. Je zoekt op alle mogelijke manieren naar reclames, zoals Albert Heijn met z'n hamster-weken. Het grootste deel van die 25 euro gaat op aan voorraden aanleggen. Doordat ik voor-raad heb, bespaar ik. Zo kan ik een heel klein beetje sparen: enkele tientjes over maanden. Zo krabbel ik overeind en gelukkig heb ik niet zulke hoge schulden. Het is voortdurend schrapen, schrappen, schrapen, schrappen. Het bekende verhaal om je hoofd boven water te houden. In de maanden dat ik het behoorlijk moeilijk heb met mijn 25 euro
per week, duik ik in de voorraadkast. Dan hoef ik niks uit te geven. Kleding, uitgaan, cadeautjes, oh nee! Vakantiegeld gaat op aan de noodzakelijke dingen. De kleding die ik draag is betaald van het vacatiegeld van vorig jaar.
Het voelde alsof ik zelf werd weggeworpen...
Bijna huilen
Het besparen op voedsel staat in schril contrast met de manier waarop supermarkten met over-de-datum-eten omgaan. "Een maand of twee geleden was ik bij de Jumbo en hoorde ik 'één, twee, plof, één, twee, plof'. Ik dacht: 'wat gebeurt hier?' Staan er twee jonge mensen bij de brood- en gebakafdeling op een paar meter afstand van zo'n grote container dozen met goed gebak weg te gooien. Het voelde alsof ik zelf werd weggeworpen.... Goed, vers gebak. En je weet dat het met het brood ook zo gaat. Terwijl ik zelf een aantal jaren geleden heb geprobeerd om spullen van de winkels bij de opvangcentra te krijgen."
Clienten- en participatieraad
Petra is ondanks alles gemotiveerd actief in zowel de cliëntenraad als de participatieraad.
"Vanuit de cliëntenraad is een aantal mensen in de participatieraad vertegenwoordigd om de brug tussen individueel en algemeen te kunnen slaan. Vandaar dat ik in beide organisaties zit. Ik heb contact met beleidsambtenaren op het niveau van coproductie: voordat ze be-leidsstukken gaan schrijven halen ze bij ons hun kennis. In het begin was het niet altijd ge-makkelijk in de participatieraad. Daarin zitten mensen die nog nooit enig geldgebrek hebben gekend. De mensen in de participatieraad zijn wel goedwillend en hebben een groot hart, maar ze kennen de praktijk niet, waardoor er fouten gemaakt worden. Als cliëntenraad heb-ben we moeite deze mensen ervan te doordringen dat het anders ligt. Te meer omdat ik bij-voorbeeld niet gestudeerd heb. Ik moet die vertaalslag maken. Dat lukt mij niet en er ontstaat gauw zoiets van 'daar heb je haar weer...'. 'Dan ga je toch naar de WMO?' Die doet het niet. 'Dan ga je toch naar de bijzondere bijstand?' Die doet het ook niet. 'Oh, ja, ja, nou laten we er dan nog maar eens over praten...' Maar niemand komt er op terug. Het is voor hen toch een ver-van-mijn-bed-show, net zoals voor ons is wat er in Kenia of zo gebeurt. Gevolg: het beleidsstuk is gepasseerd en er zijn nieuwe regels ontwikkeld waar weer een aantal mensen jarenlang de pineut van zijn."
De laatste tijd gaat het beter
"Nu zijn er twee nieuwe leden in de participatieraad die meer openstaan voor onze verhalen. Eén van de nieuwe leden staat open voor onze ervaringsdeskundigheid en heeft oog voor onze gedachten over hoe beleid uitwerkt in de praktijk. Er is een goede wisselwerking. Hij vertaalt onze ervaringen in een algemeen, met cijfers onderbouwd verhaal waar naar geluisterd wordt."
Bovendien wordt de participatieraad serieus genomen. "De gemeente vraagt steeds vaker: 'Wat is het advies van de participatieraad?' Men wil eerst dit advies, voordat B&W de vraag behandelen. Dat is heel positief."
Klik hier om het huishoudboekje van Petra in te zien.
Ine Molenkamp en Sandra van Berlo
Dit interview is er één in de serie 'De Boodschappenmand - koopkracht in de praktijk'.
Andere interviews uit deze reeks, uit 2012, zijn als publicatie 'De Boodschappenmand 2012' gratis te downloaden: klik hier.
