Een beetje minder sambal
Column Willem Jelle Berg, februari 2016
Alles moet scherper. Je ziet die verscherping al jaren in het publieke domein. Wat eerst een gesprek was, werd een overleg, en via debat is het naar polemiek gegaan. Gewoon praten is er eigenlijk niet meer bij. Waar mensen met tegengestelde belangen voorheen communicatie gebruikten om oplossingen te vinden en verschillen te overbruggen, lijkt dat nu veel lastiger. Dit omdat de behoefte om jezelf en je eigen belangen te profileren in deze mediamaatschappij vaak groter zijn dan de behoefte om een oplossing te vinden. Het eigen profiel telt vaak zwaarder dan de gezamenlijke oplossing.
En ja, ik twitter. Maar eigenlijk het ultieme voorbeeld van het afnemen van het gesprek en het toenemen van het poneren is juist Twitter. Een ultieme meningenmachine, waarin mensen profiel trekken, meningen roeptoeteren en meer geïnteresseerd zijn in het aantal retweets, dan de reacties op de stelling.
Die verscherping van het debat gaat hand-in-hand met een verscherping op andere fronten, bijvoorbeeld van sociale scheidslijnen. Het grijze gebied tussen arm en welvarend lijkt te verdwijnen. Aan de onderkant zijn de échte banen nagenoeg verdwenen. Kortom: of je hebt een baan, je hebt het redelijk goed voor elkaar en je kunt relatief onbezorgd leven met een goed sociaal vangnet. Óf je bent afhankelijk van economische grillen en je bent flexwerker of uitkeringsgerechtigde, geheel overgeleverd aan de markt of afhankelijk van ondersteuning.
Voor verscherping van standpunten en posities geldt dat het ontzettend sexy is en prima profileert in de media. Je kunt er actie op voeren, je kunt er je ferme meningen voor verzin-nen en op een spandoek schilderen, je krijgt boze koppen in de krant en als je erg je best doet kom je met je boze hoofd in het journaal. Maar uiteindelijk is die verscherping in de maatschappij alleen maar slecht. Een maatschappij als geheel is vooral gebaat bij ontzettend saaie dingen als overeenstemming, compromis en constructief overleg. Dingen waar je de opening van het journaal niet mee haalt. Kortom, een beetje saai is misschien helemaal zo slecht nog niet voor een socialer Nederland.
Dit jaar mag ik voorzitter zijn van de Sociale Alliantie. De Alliantie is een samenwerking van vakbeweging, kerken, humanisten en lokale groepen van uitkeringsgerechtigden, om aandacht te vragen voor armoede, handvatten te bieden op lokaal niveau en om de landelijke en lokale politiek helder te maken dat armoede vaker voorkomt dan politici vaak denken. Graag ga ik samen met u op pad om aandacht te vragen voor de problemen die er echt toe doen. Niet om het alleen te roepen, maar om constructief in gesprek te gaan en dit land een stukje mooier te maken.
Willem Jelle Berg, voorzitter Sociale Alliantie
