Gelijke kansen voor alle kinderen

Kinderen moeten in ons land zonder armoede opgroeien

In de Tweede Kamer In het gebouw van de Tweede Kamer vond op donderdag 8 juni een vraaggesprek plaats met de Tweede Kamercommissie SZW over het SER-advies Opgroeien zonder armoede. De SER was uitgenodigd om dit advies over de aanpak van armoede onder kinderen te komen toelichten en vragen van Kamerleden te beantwoorden. De SER was met een uitgebreide delegatie o.l.v. voorzitter Mariëtte Hamer. De belangstelling vanuit de Kamer was groot: Negen fracties (van de 13 in de tweede Kamer; VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, Denk en 50+) waren aanwezig.

Armoede onder kinderen moet structureel omlaag

De voorzitter van de SER lichtte toe dat dit advies veel teweeg heeft gebracht. Als voorzitter heeft zij nog nooit zoveel mails ontvangen na publicatie van een advies. Nog steeds krijgt het advies veel aandacht Mede omdat de SER heel actief is in het onder de aandacht brengen van dit hardnekkige probleem. De voorzitter van de tijdelijke SER-commissie, Nicolete vban Gestel,  was eerder al te gast bij de Sociale Alliantie, klik hier.
De belangrijkste boodschap van de SER aan de Kamerleden: “Het is zaak om beleidsmatig een stap verder te gaan, zodat we armoede onder kinderen structureel omlaag brengen.”
Over een lange periode van meer dan 10 jaar is steeds sprake van 8 à 12 procent van alle kinderen die in armoede opgroeien. Het is schokkend dat we ook in economisch goede tijden niet onder die 8% komen. De bestrijding van armoede onder kinderen vraagt om een goede samenwerking tussen verschillende partijen.

“Dit is een heel belangrijk advies over een heel belangrijk onderwerp en een groot probleem”, zo reageerden de Kamerleden van de vaste Kamercommissie SZW.

Vragen

Verschillende Kamerleden vroegen naar tips van de SER over wat de overheid op korte ter-mijn al kan doen.

• Belangrijk is dat 60% van de kinderen in armoede werkende ouders hebben. Deze gezinnen zijn veelal nog niet bekend, omdat ze niet weten dat ze recht hebben op voorzieningen.
• Scholen kunnen een prominentere rol spelen om de kinderen – en daarmee ook de ouders – te bereiken en hulp te bieden.
• Oplossingen door aanpassing van betalingsregimes en toeslagen.
• De Kamerleden kunnen aandacht vragen voor structurele oplossingen door deze bijvoorbeeld te agenderen (toeslagen en kindregelingen, werken moet lonen, schulden, verhoging bestaanszekerheid).
• Stel reductiedoelstellingen.
• Kijk bij de presentatie van de koopkrachtcijfers met Prinsjesdag ook meteen naar wat de voorgestelde maatregelen opleveren voor het aanpakken van de armoedeval.
• Het beleid van Rijk en gemeenten moeten meer in samenwerking worden uitgevoerd, denk aan wonen, belasting e.d. Het Rijk blijft verantwoordelijk voor de uitvoering van het systeem.

Moet er een ondergrens komen voor de kindregelingen?

Daar is de VNG tegen omdat het alle ruimte wegneemt die gemeenten hebben. Misschien is er wel een soort richtbedrag te noemen? Dat is dan iets waar de Kamerleden zich over kunnen buigen.

Samenhang en samenspel

Moeten we ook niet kijken naar belastingstelsel en inkomensafhankelijke regelingen?
Hamer: ‘Je begint met een ‘klein’ probleem en het wordt alsmaar breder.’ Zij vond het opvallend dat ook de werkgevers in de SER meldden dat dit ook HUN probleem is. Het aanpakken van structurele oorzaken krijg je niet van vandaag op morgen geregeld. En kinderen nu in de armoede zijn daar niet mee geholpen. Je zult dus 2 sporen moeten bewandelen. Op korte termijn is het belangrijk om met die 100 miljoen aan extra gelden meer mensen te bereiken EN het beleid moet effectiever!

Heeft armoedebestrijding wel effect?

Waarom lukt het maar niet om – ondanks inspanningen van opeenvolgende kabinetten – de armoede onder kinderen omlaag te krijgen?
Reactie SER: Je kunt niet zeggen dat het allemaal niets geholpen heeft de afgelopen jaren. Er is immers geen vergelijkingsmateriaal voor als alle maatregelen niet zouden zijn uitgevoerd. Daarnaast wordt veel hulp in natura uitgekeerd. En dat zie je niet terug in cijfers over inzet en resultaat van (lokaal) armoedebeleid. Maatschappelijke organisaties hebben in de afgelopen jaren hun inzet verdubbeld!
Ook de SER benadrukt dat er goed gekeken moet worden naar de effecten van beleid.
De helft van de gemeenten weten niet hoeveel mensen ze bereiken met de kindpakketten. De andere helft denkt dat ze 64% bereikt van de gezinnen in armoede.
De suggestie om meer te experimenteren met maatregelen onderschrijft de SER, maar dan moet wel ook naar resultaat gekeken worden! Hier ziet de SER een belangrijke rol weggelegd voor een lokale armoederegisseur. Deze functie moet in iedere gemeente moet worden ingesteld. Van Gestel benadrukte dat het gaat om een coördinator binnen de gemeente, een aanspreekpunt voor scholen, fondsen en andere maatschappelijke organisaties: iemand die een effectief armoedebeleid tot stand kan brengen.

Tips vanuit de SER

De SER had de volgende tips:

• Vanuit de werkgevers binnen de SER wordt aandacht gevraagd voor preventie. Dat is broodnodig om te voorkomen dat problemen te ver oplopen. Bijvoorbeeld loonbeslag, dat gebeurt best vaak, maar voordat dat probleem bij de werkgever terecht komt is het veel te laat. Voor een groot deel uit schaamte. Om weg te komen van symptoombestrijding moeten we veel meer nadruk op preventie gaan leggen.
• De armoedeval moet aangepast. Je moet van € 20.000,- een sprong maken naar een in-komen van € 40.000,- om uit de armoede te raken. Het is niet veel mensen gegeven om vanuit de uitkering, een baan te vinden die dat oplevert.
• Kijk naar de samenhang met precaire arbeid (onzeker werk, te lage lonen, te weinig uren). Of de oplossing in hogere uitkeringen zit of in lagere lasten, daarover verschillen de opvattingen binnen de SER.
• Unaniem is de SER als het gaat om het besteedbaar inkomen: dat is van veel gezinnen te laag. Dat krijg je niet van vandaag op morgen geregeld. Voor oplossingen zal er in elk geval gekeken moeten worden naar de belasting op arbeid.

Klik hier om meer te lezen over het SER-advies.
Klik hier om het SER-advies direct te downloaden.
Lees ook de column van Willem Jelle Berg over de hoorzitting rond het SER-advies.

Afdrukken